Iets geregeld in geval van overlijden?

Het is geen gemakkelijk onderwerp en mensen denken er niet graag over na. Toch is het belangrijk iets over de verzorging van je huisdieren vast te leggen in het geval dat je komt te overlijden.

Ik las op internet (geen bronvermelding) dat uit onderzoek is gebleken dat meer dan de helft van de huisdierenbezitters niets heeft geregeld voor het geval ze gaan scheiden, in een verpleeghuis terechtkomen of overlijden. Met dit artikel probeer ik kattenbaasjes op weg te helpen wat ze zelf kunnen regelen.

Ik krijg een aantal keren per week de vraag van baasjes wat ze bij leven en welzijn al kunnen regelen voor het geval ze komen te overlijden. Dit zijn vrijwel altijd baasjes die alleen wonen, jong én oud. De baasjes weten nu al dat er niemand in de familie- of vriendenkring is die de kat / katten kan opnemen. Vaak ook omdat het dierenliefhebbers zijn, die zelf al een of meerdere dieren hebben, waar hun eigen kat niet mee kan omgaan.

Huisdieren vallen voor de wet onder goederen

Hoe hoog huisdieren ook in aanzien staan in Nederland, voor de wet is dierenwelzijn een ondergeschoven kindje. Huisdieren worden voor de wet nog steeds beschouwd als ‘goederen’. Op 1 januari 2013 kregen dieren wel ‘een eigen positie‘ in de wet, maar in de praktijk maakt dit geen verschil voor wat betreft de wetgeving. Het gekke is wel dat je de ‘goederen’ die huisdieren wettelijk zijn, niet zoals alle andere goederen kunt beschrijven om ze na te laten aan iemand anders.

Testament of codicil

In sommige gevallen laten baasjes een zelfgemaakt briefje achter in hun woning, waar op staat naar wie het huisdier toe moet gaan (broer/zus, kinderen of zelfs de buurvrouw). Helaas is zo’n handgeschreven briefje niet rechtsgeldig!

Codicil

Een handgeschreven briefje met handtekening eronder noemen we een ‘codicil’. Dit is een testament dat je zelf schrijft zonder de hulp van een notaris. Een codicil kan volgens het Burgerlijk Wetboek (artikel 4:97) alléén worden toegepast als het gaat over kleding en sieraden, ‘bepaalde tot de inboedel behorende zaken’ (een notaris kan je daar meer over vertellen) en boeken.

Het vreemde is dat huisdieren voor de wet goederen zijn, maar dus niet vallen onder de goederen die in een codicil toegewezen kunnen worden aan een ander.

Een testament voor je huisdier

Een testament opstellen en een notaris in de arm nemen is niet goedkoop, maar dit is de enige manier om wettelijk vast te leggen wat er met jouw kat(ten) moet gebeuren. Ook is het mogelijk daar een geldbedrag aan te hangen zodat er ook daadwerkelijk budget is voor de verzorging van de katten. Dit heet ‘de huisdierenclausule’.

Je kunt de huisdierenclausule in verschillende akten laten opnemen:

• in een samenlevingscontract of huwelijkse voorwaarden; met de huisdierenclausule spreek je af wie de huisdieren krijgt. Of dat je samen voor ze blijft zorgen. Ook een omgangsregeling is mogelijk;
• in een levenstestament (ook wel ‘algemene volmacht’ genoemd) regel je wie – en op welke manier – voor je huisdier zorgt als je dat zelf bijvoorbeeld door een ernstige ziekte niet meer kunt;
• in een testament kun je verschillende zaken regelen. Bijvoorbeeld wie jouw kat erft en de opdracht krijgt om voor jouw kat (of katten) te zorgen, al dan niet onder toekenning van een geldbedrag. Ook kun je in een testament vastleggen dat je liever niet wil dat je dier in het asiel terecht komt. Daarnaast kun je voor katten die aan elkaar gehecht zijn laten vastleggen dat ze niet van elkaar gescheiden mogen worden.

De huisdierenclausule kun je aan al je bestaande regelingen laten toevoegen. Het maakt niet uit welke notaris destijds een regeling heeft opgesteld.

Als je een huisdierenclausule wil opnemen in je huidige testament, dan kunnen ook meteen je huidige regelingen worden nagekeken om te bekijken of deze nog passen bij jouw huidige situatie.

Een testament is niet zaligmakend!

Mensen lijken vaak te denken dat met een testament alles waterdicht geregeld is en dat alles dan vanzelf wel goedkomt. Een testament is niet zaligmakend! Er zijn géén sancties als het testament niet wordt nageleefd. Het niet naleven van de testamentaire voorwaarden is niet strafbaar en de notaris is geen hoeder van een testament. Als er problemen zijn, dan zal de notaris de wensen van de erfgenamen uitvoeren, omdat hij anders niet betaald krijgt.

Er bestaat geen ’testament-politie’ en als nabestaanden de wensen van de overledene in het testament niet nakomen, dan is er niets dat je daartegen kunt doen.

Vooral met het nalaten van huisdieren is dit natuurlijk erg zorgwekkend voor baasjes! Ik vind het erg belangrijk hierop te wijzen voordat je duizenden euro’s gaat neerleggen bij een notaris in de verwachting dat het dan goed geregeld is. Want waterdicht is het dus zeker niet. Hier kun je meer lezen over hoe het uitvoeren van een testament exact in elkaar zit.

In de praktijk

Dit klinkt allemaal erg onaangenaam en verontrustend, maar ik vind het wel belangrijk te benoemen hoe het wettelijk geregeld is.

In de praktijk maak ik gelukkig doorlopend mee dat nabestaanden tegemoet willen komen aan de wens van de overledene en daar veel moeite voor doen. ♥ Wanneer de nabestaanden weten dat de overledene pertinent niet wilde dat de kat in het asiel terecht zou komen, dan doen ze er enorm veel moeite voor om dat te voorkómen. Ik krijg meerdere keren per week hulpvragen van nabestaanden en ik doe wat ik kan om te helpen, zodat opname in het asiel niet nodig is.

In alle gevallen is het de beste optie om bij leven en welzijn vast te leggen wat je wil dat er met jouw huisdier(en) gebeurt. Want hier zit wel heel vaak het probleem: ik krijg noodkreten dat de overleden persoon niets heeft vastgelegd… en wat moeten ze nu?

Voor de verdrietige nabestaanden, toch al zoveel op hun bord krijgen, is het fijn dat ze weten wat jouw wensen zijn en een plan van aanpak aan te treffen bij jouw (uitvaart-)papieren.

Downloads

Het Huisdiertestament. Een handig document om je wensen vast te leggen, maar dus niet wettelijk bindend.

Een algemene wilsbeschikking waar je ook veel wensen in kwijt kunt. Dit document is alleen rechtsgeldig als je het geheel overschrijft en voorziet van je eigen handtekening. De wilsbeschikking of het handgeschreven codicil is voor veel zaken rechtsgeldig, maar niet voor huisdieren. Wel vind ik het een goede zaak dat jouw wensen vastliggen zodat nabestaanden daar hopelijk rekening mee houden.

Denk ook aan de digitale omgeving van je uitvaartverzekering. Ik heb al mijn (uitvaart-)wensen ook online vastgelegd in “Mijn DELA” (het zogenaamde wensenboekje). Omdat het zo belangrijk is, heb ik ook daar verwezen naar de instructies voor de verzorging van mijn katten.

Wél opvang als je een organisatie in je testament zet?

Er zijn (heel bekende / grote) dierenorganisaties in Nederland die claimen dat ze je dier opvangen als je komt te overlijden, als je hen benoemt in je testament. Bij navraag blijkt helaas herhaaldelijk dat er in de praktijk geen enkele garantie wordt gegeven dat je kat ergens fijn bij mensen thuis in een opvanggezin komt.

Iedere organisatie in Nederland kampt al tientallen jaren met een chronisch gebrek aan gastgezinnen voor katten!

Ook al benoem je een organisatie in je testament, doorgaans blijkt in de praktijk dat de kat gewoon naar een aangesloten dierenasiel gaat. De meeste mensen willen dat nou juist niet!

Wat kun je zelf regelen?

Wettelijk recht bij een huurhuis

Als je in een huurhuis woont, dan is het goed om te weten dat de nabestaanden echt wel wat tijd hebben voordat de woning leeg moet zijn! De huurovereenkomst eindigt aan het eind van de tweede maand na het overlijden van de huurder.

Ik hoor van veel nabestaanden dat ze door woningcorporaties behoorlijk onder druk worden gezet. De woningnood in Nederland is natuurlijk groot en de woningbouwvereniging wil de woning zo snel mogelijk weer verhuren. Maar het is absoluut niet fatsoenlijk dat nabestaanden, die toch al zoveel te regelen hebben, ook nog te maken krijgen met een corporatie die probeert de woning op extreem korte termijn opgeleverd te krijgen. Omdat zoveel mensen niet weten wat hun rechten zijn, is het goed ook dit op te schrijven in jouw wensen voor de nazorg voor je kat. Het zal voor de nabestaanden een geruststelling zijn dat ze (dik) twee maanden de tijd hebben om de woning rustig leeg te halen en de kat te verzorgen die er nog woont.

Als de nabestaanden direct contact met mij opnemen voor het herplaatsen van de kat, dan is er een grotere kans dat het binnen 2 maanden lukt een nieuw thuis voor jouw kat(ten) te vinden. Maar zorg voor een plan B, want ik heb géén opvang en ik kan ook geen garanties geven op een succesvolle herplaatsing.

Heb je een koophuis?

Laat dan instructies voor je nabestaanden achter met betrekking tot de kat. Hopelijk kunnen kopers en verkopers zoveel mogelijk rekening houden met de kat die er nog verblijft en nog herplaatst moet worden.

Wat zijn de mogelijkheden als je alleen woont?

Als je alleen woont is het best lastig je wensen vast te leggen. Wat zijn de mogelijkheden?

• bespreek de situatie met iemand die je vertrouwt. Een familielid, een nichtje, een goede vriend(in), etc.
• leg al je wensen vast op papier of in een tekstbestand of Word-document (of liever nog: beiden!)
• zet foto’s, informatie over je kat(ten) en bijzonderheden op een USB-stick die je bij je uitvaartpapieren bewaart, of maak een gedeelde map aan op bijvoorbeeld Google Drive. Mensen die je vertrouwt, die de zorg voor je kat gaan regelen, kun je dan op basis van hun eigen e-mailadres toegang geven tot de bestanden in deze map
• vul een aanmeldingsformulier in voor herplaatsing. Alle belangrijke informatie over jouw katten ligt dan vast en je krijgt zelf een kopie van het ingevulde formulier. Die informatie kun je printen en bij je uitvaartpapieren bewaren. Zet duidelijk in het formulier dat het nog niet aan de orde is maar dat je voor jezelf alle informatie over je katten wil hebben. Foto’s toevoegen aan het aanmeldingsformulier is mogelijk! Ik sla alles op in een beveiligde omgeving en onderneem pas actie als ik daarvoor opdracht krijg van nabestaanden
• vind je het makkelijker een Word-document in te vullen voor jezelf? Stuur me dan een mailtje voor de papieren (gratis). Vul voor iedere kat zo uitgebreid mogelijk het formulier in, zodat jouw katten goed en passend herplaatst kunnen worden als er iets met jou gebeurt. Je kunt dit eventueel ook scannen zodat je ook ergens een digitaal exemplaar kunt bewaren
• in het Huisdiertestament kun je invullen dat je wil dat jouw nabestaanden contact opnemen met Kattenherplaatsing.nl om de herplaatsing vakkundig begeleid te verzorgen. Hiermee neem je jouw nabestaanden veel zorg en zorgen uit handen! Ik screen alle potentiële adoptanten zo zorgvuldig mogelijk op basis van het profiel van jouw kat. Het enige dat jouw nabestaanden dan nog hoeven te doen is in jouw huis aanwezig zijn op het moment dat passende adoptanten komen om jouw kat te adopteren
• indien mogelijk is het voor de kat prettig in hun eigen huis te blijven totdat een passende adoptant gevonden is. Maar dit is niet altijd mogelijk en als dit wekenlang duurt, dan kunnen de katten ook vereenzamen en zelfs ‘verwilderen’ (zeer angstig en schuw gedrag gaan vertonen) als ze maar 1 of 2x per dag gevoerd worden en hun water en kattenbak wordt verschoond
• ga alvast kijken bij kattenpensions in jouw buurt. Bij welk pension heb je een goed gevoel? Kan je kat een eigen ruimte krijgen (zeer sterke voorkeur!) of moet hij die delen met vreemde katten? Als je het kattenpension opneemt in je testament of zorgt dat er geld beschikbaar is voor de kosten van opname in een pension, kan je je kat met een gerust hart onderbrengen, wetende waar hij of zij terecht komt. De kattenpensions die wij aanbevelen vind je hier. Herplaatsing via ons vanuit het pension is uiteraard mogelijk als het kattenpension daarmee akkoord gaat. Ook dan is het belangrijk dat dit zwart op wit staat (dit kun je kwijt in het Huisdiertestament) dat dit jouw wens is, zodat het pension weet dat dit in orde is
• open een en/of-rekening met een erfgenaam of vertrouweling – of leg een spaarpot aan op een bankrekening van iemand die je 100% vertrouwt. Bij een gezamenlijke rekening, zoals een en/of-rekening, blijft de mederekeninghouder toegang houden tot de bankrekening na het overlijden van de ander. Dit is belangrijk, want na overlijden worden de bankrekeningen geblokkeerd. Het kan in het ergste geval máánden duren voordat de bank de bankrekeningen vrijgeeft. Tot die tijd zal iemand anders alle kosten voor de katten moeten voorschieten en niet iedereen kan dat. Vooral de kosten voor een pension of kattenhotel lopen al snel in de honderden euro’s en dat budget moet er gewoon zijn voor de zorg voor je kat.

Het huis mét katten nalaten

Ik heb door de jaren heen regelmatig kattenbaasjes gesproken die in hun testament hadden vastgelegd dat het huis mét katten nagelaten werd aan een erfgenaam (familie, maar het kan ook een aangewezen derde zijn). Ook heb ik baasjes gesproken die wilden laten vastleggen dat hun huis verkocht zou worden tezamen met de katten.

Besef dat dit niet waterdicht is! Je hebt er geen enkele controle over of dit ook daadwerkelijk gebeurt. Helaas kun je mensen niet op hun blauwe ogen geloven dat ze de afspraken zullen nakomen.

Voorbeeld uit de praktijk

Een aantal jaren geleden werd ik benaderd door een mevrouw op leeftijd. Zij had een stokoud huis waar heel veel achterstallig onderhoud was en ze had meerdere katten die daar bij haar woonden. We hebben uitgebreid gesproken over de mogelijkheden en haar liefste wens was dat het huis te koop gezet zou worden mét de katten als zij overleden was. Dat wilde ze vastleggen in een testament. Ik gaf aan dat er dan wel praktische bezwaren zijn. Het huis is hypotheekvrij, niet waardevol en stokoud. Er zal veel gerenoveerd moeten worden, maar er is ook kans dat de koper van het huis de boel laat slopen en er bijv. een nieuw huis bouwt (als het bestemmingsplan dat toelaat). Zoals iedereen weet zijn katten stressgevoelige dieren en de herrie van renoveren of slopen zal de katten enorm veel stress geven. Bij voorkeur verblijven de katten niet in een omgeving waar (misschien wel maandenlang!) herrie is.

Omdat mevrouw geen concrete erfgenaam of koper had, waren er veel onzekere factoren. Als je een sterke band met iemand hebt, dan ben je natuurlijk veel meer geneigd om goed te willen zorgen voor de katten van de overleden persoon. Dat was bij mevrouw niet aan de orde. Ze kan haar wensen vastleggen in een testament, maar er is geen enkele zekerheid dat de wensen worden nagekomen. De mevrouw in kwestie heeft besloten toch naar de notaris te gaan om het zo vast te leggen, simpelweg omdat ze geen andere opties heeft. En ze hoopt er dan maar het beste van.

Samen eropuit? Leg je wensen vast!

Alle vragen die ik hier elke week over krijg, zijn van kattenbaasjes die:

• op leeftijd zijn, dit betreft zowel alleenstaanden als echtparen
• oudere én jongere mensen die alleen wonen
• kattenbaasjes die niemand kennen die hun kat kan adopteren na hun overlijden

Het is zeldzaam, maar het kan gebeuren, en heel goed dat huisdierenoppas Marielle daarop wees! Ga je er als stel / echtpaar samen op uit? Leg dan óók je wensen vast! Mocht er iets ernstig op vakantie gebeuren waardoor jullie beiden (langdurig) in het ziekenhuis belanden of zelfs overlijden, zorg dan dat je wensen vastliggen, zodat je nabestaanden weten wat er met jullie dieren moet gebeuren.

Vragen of met mij overleggen?

Heb je vragen of wil je met mij overleggen over dit pijnlijke onderwerp? Bel of mail me gerust. Mijn contactgegevens vind je hier.

Stichting Laat uw huisdier na

Een speciale organisatie die ik hier graag wil benoemen is Laat uw huisdier na. Deze stichting is speciaal bedoeld voor het regelen van huiselijke opvang in het geval dat je komt te overlijden. Kijk hier voor meer informatie.

Misschien vind je dit ook interessant om te lezen

In geval van nood – hoe waarschuw je hulpdiensten dat er thuis katten zijn als je onderweg een ongeluk krijgt of onwel wordt? In dit bericht vind je handige tips!

De raamsticker: hiermee waarschuw je hulpdiensten dat er huisdieren in het pand aanwezig zijn die ook gered moeten worden. In mijn webshop is de sticker uitverkocht en deze wordt niet nabesteld. Een soortgelijke sticker kun je hier bestellen.

Een beantwoorde lezersvraag: wat heb je in huis voor nood? Veel handige en nuttige tips voor allerlei hulpmiddelen voor katten vind je in dit bericht.