Wat doet mijn kat nu?! Dat vroeg een lezer zich af wiens kat regelmatig zat te “rijden” op een dekentje. De vraag was of ik hier wel eens van had gehoord, of het normaal is en of het slecht is voor de kat, of dat hij iets mankeert. De kat in kwestie was gecastreerd.
Inhoudsopgave
“Rijen” op een dekentje of knuffel
Ik ken dit gedrag inderdaad, ook bij gecastreerde katers. Vaak doen ze het op zacht materiaal, zoals een dekentje of knuffel. Voor wie niet precies weet wat we bedoelen, het ziet eruit alsof een kat een poes aan het dekken is. Bij honden wordt het rijen, rijden of reupen genoemd.
Ik weet van een kat die het deed op een teddybeer. Hij wilde het heel vaak, meerdere keren per dag, maar de eigenaar vond dat het gedrag nogal de hand liep. Ze borg de beer op en hij mocht 3x per week even “rijen” op zijn beer. De eigenaar had er een ritueeltje van gemaakt dat hij ’s avonds even zijn beer mocht hebben “om het op te doen” en als hij klaar was, dan werd de beer weer opgeborgen. Zo was het voor beide partijen naar tevredenheid opgelost en werd het voor de kat niet meer zo’n obsessie om constant met die beer bezig te zijn.
Liesbeth Puts van Praktijk voor Kattengedrag heeft hier ook een blog over geschreven, heel interessant!
Maar waarom?
De vraag die mij wordt gesteld is doorgaans: waaróm doet een kat dit? Het kan een gebrek aan positieve prikkels zijn, of verveling.
Of een toevallige ontdekking met materiaal (fleece, maar ook heel vaak een echte of namaak schapenvacht), dat ze worden geprikkeld tijdens het melktreden en ineens bedenken om te gaan rijden op het dekentje. En dat geeft voor een kat natuurlijk een heel prettig gevoel, dus zullen ze het daarna vaker doen.
Het dekentje of de knuffel weghalen is natuurlijk een (tijdelijke) oplossing, maar belangrijker is om de kat alternatieven te bieden om óók een prettig gevoel te krijgen. Een kat maakt endorfinen aan met spelen en bijv. met het aanbieden van geurverrijking of andere positieve prikkels. Hopelijk kun met fijne alternatieven een groot deel van het rij-gedrag vervangen door iets anders leuks (veel tips voor spelen en verrijking verderop in dit bericht).
Het rijden en/of is zelfbelonend gedrag en om die reden erg moeilijk ‘af te leren’. Probeer het in goede banen te leiden zodat het voor jullie allebei leefbaar blijft.
Het is bekend dat gecastreerde katers toch erg geprikkeld kunnen raken als ze samenleven met een ongecastreerde poes en dat de katers haar willen ‘dekken’ als ze krols is. Er zal uiteraard geen zwangerschap van komen, maar de wil is bij veel katers nog wel aanwezig als ze geconfronteerd worden met een krolse poes.
Er zijn ook gecastreerde katers die bovenop een poes gaan zitten en een dekking nabootsen (haar ook fixeren door haar in de nek te pakken of te bijten). Vaak zijn het jonge katers die dit doen. Sommige poezen laten het probleemloos toe, waarna het gedrag al snel weer stopt en bij de kater ‘uitsterft’ omdat het hem niets oplevert. Andere poezen worden er woest van als ze worden bestegen en dat kan voor een jonge kater weer een leuke en spannende prikkel zijn, waardoor hij het vaker gaat doen bij de poes. Als jouw kater dit (vaak) doet en jouw poes hieronder lijdt, schakel dan zo snel mogelijk een gediplomeerde kattengedragstherapeut in voor goed persoonlijk advies!
Soms wordt het bestijgen ook bij katers onderling gezien. Dit heeft NIETS te maken met dominantie, want dat komt bij de kat als diersoort NIET voor. Katten kennen geen hiërarchie en overheersen of onderwerpen zich niet. Dat gedrag komt alleen voor bij roedel- en kuddedieren die in groepen (moeten) leven zoals honden, paarden en leeuwen. Een kat is voor zijn voortbestaan niet afhankelijk van het leven in groepen, dus is dit soort hiërarchisch groepsgedrag bij katten dan ook niet aanwezig.
Gecastreerde katers zijn overigens gewoon in staat om te ejaculeren (een zaadlozing te krijgen). Van honden en mensen (eunuchs) die gecastreerd zijn is bekend dat ze nog een erectie kunnen krijgen en kunnen klaarkomen.
Bejaarde katten
Opvallend is dat ik regelmatig hoor dat bejaarde katten (15 jaar en ouder) ineens beginnen met rijden op dekentjes en knuffeltjes, terwijl ze dit in hun jongere jaren nooit hebben gedaan. Ook min of meer ‘zieke’ katten met chronische aandoeningen (nierfalen, te snel werkende schildklier) vertoonden dit gedrag. Ik heb hier geen enkele goede verklaring voor, hopelijk komt de wetenschap daar nog een keer mee.
Rijden op de eigenaar
Ook dat komt voor, dat een (jong) katertje gaat rijden op de eigenaar. Net als bij het rijden op dekentjes of kussentjes, geeft het een kater een prettig gevoel. Om het op een goede manier te laten verminderen of af te leren, zul je hem (meer) andere dingen moeten geven die hem een goed gevoel geven. Het kan zijn dat het katertje te weinig positieve prikkels krijgt en om die reden dit soort gedrag vertoont. Wat kan helpen is meer spelen en verrijking toepassen in de omgeving. Zéker als het een binnenkat betreft!
Tips voor spelen en verrijking
Bij katten kun je ongewenst gedrag het beste op een positieve manier afleren of verminderen. Daarvoor kun je verrijking en afleiding inzetten. Hier kun je alles lezen over verrijking en spelen is een positieve manier van afleiding.
Straffen werkt niet bij katten
Straffen werkt niet bij katten en zéker niet bij dit soort instinctief gedrag. Ze zullen bang worden en stress ervaren, vooral omdat ze niet begrijpen dat ze iets ‘verkeerd’ doen. Straf komt voor katten onverwacht en is onvoorspelbaar en leidt tot een slechtere relatie met de eigenaar. Het kan ook leiden tot nóg meer ongewenst gedrag zoals bijvoorbeeld agressie naar andere katten of de eigenaar!
Spelen!
Voor de meeste volwassen katten is 10 minuten spelen per keer wel genoeg. Met de eigenaar sámen spelen vinden ze vaak het leukst. Ik heb in 2024 drie jonge katten. Ik speel ’s morgens en soms ook nog ’s avonds met ze, totdat ze geen zin meer hebben. Meestal hebben ze er na maximaal een half uur wel genoeg van. Ik speel met een hengel en verschillende speeltjes eraan. Ik heb verschillende speelgoedjes die ik eraan hang om af te wisselen, ze zijn na een paar weken steeds wel uitgekeken op het speelgoedje.
Overigens geef ik het mijn katten eens in de 3 dagen ongeveer. Als je het te vaak geeft, dan reageren ze er (tijdelijk) niet meer op.
Bij het gebruik van kattenkruid en valeriaan in ‘meerkatshuishoudens’ is het belangrijk de katten zo ver mogelijk bij elkaar vandaan te houden. Je ziet vaak dat ze in hun enthousiasme en ‘hebberigheid’ nog wel eens willen uithalen naar een andere kat die er ook aan wil komen. De werking is na maximaal 20 minuten voorbij, maar de meeste katten zijn er na 5 of 10 minuten wel op uitgekeken. Ik leg altijd kleedjes op de grond, zo’n 2 meter bij elkaar vandaan, en daar strooi ik dan kruid op zodat iedere kat op zijn eigen plek kan genieten en ze niet naar elkaar kunnen uithalen.
Mocht je niet zeker weten of je kat spelen met een hengel wel leuk vindt, dan zou je eerst een goedkope kunnen proberen van Zooplus. Om aan de verzendkosten te ontkomen zou je dan ook nog bijv. kattengrit of voer mee kunnen bestellen.
veren-stok (de stok hiervan is nogal kort)
Meer lezen over spelen
hoe lang moet ik met mijn kat spelen
hoe laat je je kat méér spelen?
en nog een artikel over spelen
Hoe lang is een kater nog vruchtbaar na castratie?
In april 2018 kregen wij de vraag of het klopt dat een kater wel tot 6 weken ná zijn castratie vruchtbaar blijft voor poezen. Op Facebook circuleren daar de laatste tijd berichten over. Ook op internet vind je deze informatie en daar wordt zelfs gesproken over vruchtbaarheid na castratie die tot wel 8 weken kan duren!
Op andere websites vind je dan weer dat een kat nog een aantal dágen na castratie vruchtbaar kan zijn en dat is ook waar wij altijd voor hebben gewaarschuwd (en dus geen wéken!).
Hoe zit het nu werkelijk? Dier&Arts Boxmeer biedt opheldering met deze goede uitleg!
“Ik kan me voorstellen dat dit verwarrend over kan komen. Bij een castratie worden beide testikels verwijderd. Er zit nog een kleine opslag van spermacellen in de zaadleider dus deze kunnen nog een poes bevruchten. Hierbij moet je denken aan enkele dagen. Voordat alle testosteron uit het lichaam is duurt ongeveer 6-8 weken, dus qua katergedrag kan dit wel enkele weken voortduren.
Na een castratie adviseren wij om de kater 10 dagen rustig en binnen te houden, daarna mag hij naar buiten.”
Op de website van Catmoneo vond ik een onderzoek naar het testosteron-gehalte bij gecastreerde katers. Het testosteron daalt vrijwel direct na castratie van katers. De testosteron blijft nog tot minimaal 44 weken (11 maanden) op een laag niveau (daarna stopte het onderzoek en is er niet verder gemeten). In het artikel op de website kun je ook een grafiek zien van de testosterondaling bij gecastreerde katers.
De balletjes zitten er nog!
Op Facebook stelde een eigenaresse een goede vraag:
“Hoi, ik heb een vraagje…. ik ben een jaar terug met mijn kat naar de dierenarts geweest en de opdracht was hem te laten castreren. Thuis zagen we dat hij nog balletjes had, onze vorige kat had dat niet meer. Mijn vraag is nu, is hij wel echt gecastreerd of is hij gesteriliseerd?”
En dit was mijn antwoord:
“Katers worden nooit gesteriliseerd. Het kan wel 3 jaar duren voordat het lege zakje verschrompeld is, waardoor het nog lijkt of ze ballen hebben.”
Meer fabels en misverstanden over katten lees je hier